Naast het verduurzamen van je eigen woning kun je ook buitenshuis aan de slag. Met elke vierkante meter steen die je vandaag vervangt door groen, draagt je een steentje bij aan een beter klimaat en meer biodiversiteit.
Nu er steeds vaker in korte tijd zware regenbuien voorkomen, is het aanleggen van een geveltuin een uitkomst. Het regenwater kan zo gemakkelijker opgenomen worden door de bodem en stroomt niet regelrecht naar het -steeds vaker overbelaste –riool. Maar er zijn veel meer voordelen.
Wat is een geveltuin?
In steden zie je steeds vaker een strook begroeiing in de openbare ruimte gelegen voor een huis. Alleen wordt dit stukje groen niet onderhouden door de gemeente, maar door de bewoner van het desbetreffende huis. Soms wordt het ook wel een tegeltuin of groene gevel genoemd, kortom: stoeptegels eruit, groen erin!
Veel gemeentes helpen je op weg door de bestrating weg te halen, een stenen bandje aan te leggen en aarde te leveren. Jij zorgt daarna zelf voor de beplanting en de verzorging.
Geen groene vingers? Geen nood. Verderop in dit artikel lees je precies wat je moet doen.
Voordelen groene gevel
Een geveltuin ziet er allereerst natuurlijk mooi uit. Maar er zijn meer voordelen aan een groene gevel:
- Planten nemen CO2 op, waardoor de lucht schoner wordt.
- In steden wordt het vaak 4 of 5 graden warmer dan op het platteland. Asfalt en gebouwen absorberen zonnewarmte en geven deze warmte weer af aan de omgeving. Planten verdampen vocht, wat zorgt voor verkoeling.
- Geveltuintjes hebben een positief effect op de luchtkwaliteit.
- Indien goed onderhouden wordt een straat met meerdere geveltuinen mooier, groener en leefbaarder.
- Meer leefruimte, beschutting en voedsel voor o.a. bijen, vogels en vlinders. Hoe gevarieerder je beplanting, des te meer verscheidenheid aan insecten. Een geveltuin is dus goed voor mens en natuur.
- Een geveltuin voorkomt het plaatsen van fietsen tegen je gevel of hangjeugd die te dicht bij je woning komt en er is minder ruimte voor graffiti op muren.
- Een groene wand werkt geluiddempend.
- Bladhoudende (groenblijvende) klimplanten en hoge struiken tegen je gevel zorgen voor isolatie. In de zomer houdt de geveltuin je huis koel en in de winter houdt het de binnenwarmte vast. Over dit onderwerp hieronder meer.
Onderzoek isolerende werking:
30% minder warmteverlies
Een wand met planten die in de winter groen blijven kan er voor zorgen dat de naastgelegen ruimte 30% minder warmte verliest. Vergelijkbaar met spouwmuurisolatie. Zo blijkt uit een experiment dat is uitgevoerd aan de universiteit van Plymouth. Een praktijkstudie waarvan de resultaten in januari 2022 zijn gepubliceerd in het tijdschrift Building & Environment.
Voor dit experiment is gebruik gemaakt van een oud, niet geïsoleerd kantoorgebouw. Volgens de onderzoekers waren de buitenmuren te vergelijken met die van een typische arbeiderswoning. Een vijfde van het woningbestand in Nederland valt in deze categorie.
Over de periode van enkele weken - in de winter van 2019 - vergeleken de onderzoekers het warmteverlies van twee kamers in het gebouw. Waarbij de ene kamer een groene wand met (groenblijvende) planten had en de andere niet.
Het resultaat van dit onderzoek: de kamer met een groene gevel verloor ruim 30% minder warmte dan de andere kamer. Het grootste effect hiervan was overdag te zien, wanneer de verwarming aan stond.
Een geveltuin aanleggen heeft dus naast diverse algemene ook financiële voordelen.
Maak ook je dak diervriendelijk!
Met een sedumdak verhoog je de biodiversiteit in jouw buurt. De mix van bloemen en planten trekt vlinders, vogels en insecten aan. En dit is slechts een van de voordelen van een groen dak!
Zelf een groen dak aanleggen is heel eenvoudig met de doe-het-zelf pakketten in onze webshop. Complete pakketten voorzien van sterke, mooie sedumplanten inclusief alle benodigde materialen en handleidingen. Ontdek ze in onze webshop!
Bekijk Sedumpakketten
Aanleg van een geveltuin
Je zult versteld staan hoeveel planten je kwijt kunt op een klein oppervlakte, maar misschien nog wel meer van de verschillende insecten die je op den duur gaat zien. Een bezoekje van de kolibrievlinder bijvoorbeeld! Hoe meer verscheidenheid aan planten, des te meer diversiteit ook aan insecten. Dus aan de slag!
Stap 1 - Gemeente
Allereerst ga je naar de website van je gemeente. Je kunt namelijk niet zomaar wat tegels eruit halen als het niet jouw eigen grond is. Gelukkig staan veel gemeentes erg positief tegenover geveltuinen en kunnen ze je daarbij ondersteunen. Het kan per stadsdeel verschillen wat ze voor je kunnen betekenen.
Soms zijn er ook subsidies mogelijk voor de aanleg van groene gevels. Via de Groenesubsidiewijzer kun je zelf opzoeken welke subsidies er in jouw regio zijn.
Stap 2 - Opbouw
De gemeente of jij zelf haalt 1,5 stoeptegel eruit (max. 60 cm diepte). Zorg in ieder geval dat er 1.5 meter loopruimte op de stoep overblijft. De lengte van de geveltuin is afhankelijk van jouw wensen en de gevel.
Met een stenen band blijft alles mooi op zijn plaats en is je tuin wat hoger dan het straatniveau. Als je de zijkanten vrijhoudt, kan er nog gemakkelijk regenwater van de straat je geveltuin instromen. Het plaatsten van een hek rondom is niet toegestaan.
Stap 3 - Aarde
Graaf vervolgens het zand met minimaal 30 centimeter uit (max. 45 centimeter) en vervang het door biologische tuinaarde. Liever meer wit zand eruit dan minder, want dan hebben je planten betere aarde om in te groeien en kunnen zo dieper wortelen.
Voor je de nieuwe aarde aanbrengt, zou je eerst een laag karton neer kunnen leggen (zonder taperesten). Dit zorgt ervoor dat eventuele zaden in de grond niet kunnen opkomen en houdt ook extra vocht vast.
Stap 4 - Planten
Dan is het nu tijd voor de planten!
Welke planten zijn geschikt?
Bij het selecteren van de planten voor je geveltuin kun je kiezen uit een groot aantal mogelijkheden. Het is van belang na te denken over welke planten je gaat kiezen. Een gevel op het zuiden vraagt om andere beplanting dan een gevel op het noorden. Sommige planten trekken vogels, insecten of vlinders aan. En niet alle beplanting behoud blad in de winter maanden. Dit vraagt dus om wat planning.
Zon en schaduw
Ligt je gevel op het noorden, oosten, zuiden of westen? Ofwel, is het een zonnige of (half)schaduwrijke gevel? Een zonnige gevel heeft ‘s zomers minstens 5 uur lang zon en een schaduwrijke gevel heeft ‘s zomers minder dan 3 uur zon. Als je dit weet, kun je het zo uitdagend mogelijk maken als je zelf wilt! Behalve bomen, met uitzondering van leifruit op een zwak groeiende onderstam, mag alles.
Insecten
Meer doen voor de insecten en vlinders? Kies dan planten met voldoende nectar en stuifmeel (drachtplanten).
Wil je nog verder gaan? Maak dan een bloeiboog. Dit is een ontwerp van bloeiende insectenplanten in de tijd. Zo bloeit niet alles in 1 keer, maar is er een spreiding door het jaar heen. Dan is er voldoende stuifmeel en nectar voor insecten, ook in het vroege voorjaar en najaar.
Een altijd bloeiende geveltuin is ook een lust voor het oog. En hoe leuk is het, als je verse kruiden en bessen kunt plukken uit je geveltuin!
Bladhoudende planten
Bloemen zijn mooi om te zien, maar ook een paar bladhoudende planten of struiken zijn aan te raden. Zo is je geveltuin ook in de wintermaanden mooi om naar te kijken en biedt zo tevens een schuilplaats voor bijvoorbeeld vogels.
Wil je weinig onderhoud? Kies dan vaste planten in plaats van eenjarige planten. En gebruik bodembedekkers, waardoor de grond minder snel uitdroogt en ‘onkruid’ minder kans krijgt.
Tips bij het kiezen van planten
- Maak een beplantingsplan: wat wil je graag, wat is het doel?
- Kies voor wat eetbare planten. Hoe leuk is het om zo dichtbij huis wat te kunnen oogsten. Denk bijvoorbeeld aan kruiden of fruitstruiken.
- Zorg wel het liefst voor biologisch plantgoed, dan ben je er zeker van dat de plant vrij is van pesticiden.
- En hoe is de conditie van je huis? Als je vochtige muren hebt, kun je beter geen klimplanten plaatsen. Beperk je dan tot laagblijvende bloemen en bodembedekkers. Als je muur vochtig wordt door regen, kan een klimplant juist wel helpen, omdat de bladeren slagregens tegenhouden.
- Heb je een oude muur met scheuren en barsten? Kies dan geen zelf- hechtende klimplant, deze kunnen dan de kieren binnendringen en de muur verder beschadigen. Je kunt wel een klimplant kiezen die bijvoorbeeld tegen een rekje groeit. Als je muren stevig zijn, hoef je niet bang te zijn voor schade door hechtwortels van klimplanten.
- Vóór het planten de plantjes 15 minuten onderdompelen in water.
- En let op ventilatieroosters, huisnummer- en straatnaambordjes: laat deze vrij van begroeiing.
Geschikte planten en bloemen
Nu je weet welke aspecten je mee moet nemen bij het kiezen van de planting is het tijd om een selectie te maken.
Om je op weg te helpen hebben we hieronder enkele populaire planten en bloemen op een rijtje gezet. Hierbij hebben we vermeld waar je deze het beste plaats en wat de bloeitijd van deze planten is.
| Plant | Plaats | Bloeitijd |
|---|---|---|
| Rode zonnehoed Echinacea pupurea | Zon | Juli - september |
| Muurbloem Erysimum cheiri | Zon | April - mei |
| Lavendel Lavandula angustifolia | Zon | Juli - september |
| Vlinderstruik Buddleja | Zon | Juli - september |
| Duizendknoop Persicaria affinis 'Superba' | Zon | Juni - augustus |
| Skimmia Skimmia japonica Brocox King | Zon/schaduw | Oktober - maart |
| Rode valeriaan Centranthus ruber 'Coccineus' | Zon | Juni - augustus |
| Salvia Salvia nemmmorosa ‘ostfriesland’ | Zon | Juni - augustus |
| Stokroos Alcea rosea | Zon/halfschaduw | Juli - augustus |
| Aster Aster Amellus Rudolf Goethe | Zon /halfschaduw | Augustus - oktober |
| Ooievaarsbek Geranium cinereum 'Ballerina' | Zon/halfschaduw | Juni - september |
| Blauwe druif Boskoops Glorie | Zon/halfschaduw | Juni |
| Blauwe regen Wisteria sinensis | Zon/halfschaduw | Mei - juni |
| Camellia Camellia x williamsii ‘Donation’ | Halfschaduw | Februari - april |
| Framboos Polka Rubus idaeus 'Polka' | Halfschaduw | Juli |
| Kruisbes Ribes uva - crispa 'Lady Sun' | Halfschaduw | April - mei |
| Rode bes Ribes rubrum - red lake | Zon/halfschaduw | Mei |
| Japanse wijnbes | Zon/schaduw | Mei - juni |
| Komkommerkruid Borage | zon/schaduw | Juni - augustus |
| Bieslook Allium schoenoprasum | Zon/schaduw | Mei- juni |
| Citroenmelisse Melissa officinalis | Zon/schaduw | Juli - september |
| Aster Aster novi-begij ‘ Porzellan’ | Zon | September - nov |
| Vrouwenmantel Alchemilla vulgaris | Zon/schaduw | Juni - augustus |
| Struikklimop Hedera helix ssp. poetarum | (Half)schaduw | September |
| Bosrank Clematis 'Early Sensation' | Zon/halfschaduw | Maart - april |
| Sneeuwbal Viburnum tinus 'Lisa Rose' | Zon/halfschaduw | Oktober - april |
Onderhoud van een geveltuin
Ligt je geveltuin onder een afdakje, dan zal de tuin vaker water nodig hebben. Geef pas water als de bovenste laag droog is, en dan liefst regenwater (uit de regenton) en zorg dat je per keer veel water geeft. Geef je vaak kleine beetjes water, dan wortelen de planten oppervlakkig en worden ze lui.
Vergeet ook niet hier en daar te snoeien. Het tijdstip is sterk afhankelijk van de type planten die je kiest. Kies je voor lekkere keukenkruiden, dan snoei je al door te plukken!
Tips bij het onderhoud
- Voeg twee keer per jaar biologische compost toe of wormencompost.
- Geveltuin niet winterklaar maken. Dit betekent dat je pas in het voorjaar snoeit en daarna een laagje herfstbladeren op de bodem legt. Zo bescherm je de planten, verbeter je de bodemkwaliteit en bied je een overwinteringsplek voor insecten.
- Een geveltuin kan ook gecombineerd worden met een regenton aan de regenpijp. Dat scheelt slepen met gieters, maar vooral ook water!
- Als je de grond om de planten heen bedekt met organisch materiaal (mulch), beschermt dit de grond tegen uitdrogen. Water geven is hierdoor minder nodig is. Daarnaast wordt de bodem voedzamer en voor je het weet zitten er regenwormen en ander nuttige bodemdiertjes in. Qua bedekking kun je denken aan bladeren, gemaaid gras (dunne laagjes) en uitgetrokken onkruid (mits er nog geen zaden gevormd zijn).
Tot slot
In steden is de ruimte vaak beperkt. Toch is het belangrijk om de binnenstad te blijven vergroenen. Zo verbeter je de biodiversiteit, maar maak je steden ook klaar voor het veranderende klimaat. In een straat met veel groen is het tijdens hete zomers namelijk veel aangenamer.
Een straat met groene gevels en de nodige beplanting ziet er mooi uit. Dit is goed voor de leefbaarheid in een straat of wijk. De kleine "tegeltuintjes" hebben ook een positief effect op de luchtkwaliteit, want planten nemen CO2 op. Ook helpen ze bij het isoleren: ze houden het pand koel in de zomer, en warmte blijft binnen in de winter.
Omdat het onderhoud ook flink meevalt, is er eigenlijk geen reden om geen geveltuin aan te leggen. Controleer altijd wel bij de gemeente of dit ook is toegestaan.
In dit artikel lazen we dat je een geveltuin makkelijk zelf kunt aanleggen. Het is hierbij belangrijk om de juiste beplanting te kiezen, met planten en bloemen die het goed doen in jouw omgeving. Kijk ook verder dan alleen maar bloemen. Neem bijvoorbeeld ook planten die in de winter groen blijven, zodat je ook in dit seizoen een groene gevel behoud.
Het onderhoud is meestal beperkt tot het regelmatig geven van water, compost en eventueel mulchlagen om de bodem te beschermen. Vergeet ook niet de winterharde planten te snoeien.
Woon je in de stad, heb je een stoep(je) voor je huis en nog geen groen aan de gevel? Dan is een geveltuin misschien iets voor jou. Kijk eens op de website van je gemeente wat er mogelijk is in jouw stad. Wellicht kun je jouw straat samen met je buren omtoveren tot een "groene straat". Succes!
Iedereen kan een sedumdak aanleggen!
Je eigen groene dak aanleggen is heel eenvoudig met onze doe-het-zelf pakketten. Complete pakketten voorzien van sterke, mooie sedumplanten inclusief alle benodigde materialen en een duidelijke handleiding.
Bezoek onze webshop voor een overzicht van de pakketten en bijbehorende materialen.
Bekijk Sedumpakketten
